Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ

Εντουάρ Λουί

Εκδ. Αντίποδες 2021

Μετάφραση Μιχάλης Αρβανίτης

Πρωτότυπη ιστορία; Όχι, δεν θα την βρεις στο βιβλίο του Λουί. Η ιστορία του – έφηβος αναζητά την ταυτότητα και την θέση του στον κόσμο- έχει ειπωθεί πολλές φορές. Αντί για Αλλενκούρ μπορείς να βάλεις μια επαρχία της Αγγλίας την εποχή της Θάτσερ και έχεις το Billy Elliot. Αντί για Γαλλία μπορείς να βάλεις την σύγχρονη Γεωργία και να! Το And then we danced. Και αν τοποθετήσεις την ιστορία σε ένα ελληνικό χωριό ίσως δεις τον Οργασμό της αγελάδας.

Ωστόσο το βιβλίο μεταφράστηκε σε είκοσι γλώσσες και γνώρισε τεράστια επιτυχία γιατί έχει διπλή δύναμη :

Η πρώτη είναι ότι προωθείται από τον Λουί: Παρουσία όμορφη, ευγενική, με ωραίο λόγο. Σαν να γεννήθηκε στην Rive Gauche και όχι στο Αλλενκούρ. Οι συνεντεύξεις του εξάπτουν το ενδιαφέρον. «Έγραψα για εκείνη την Γαλλία που δεν έβρισκα πουθενά στην γαλλική λογοτεχνία». Για τον άπορο, άνεργο, ανάπηρο (τα στερητικά –α δεν έχουν τέλος) που ζει στον παγωμένο, υγρό Βορρά χάρη στα κρατικά επιδόματα. Ο Λουί μπορεί να γράψει για αυτόν με καθαρότητα γιατί είναι η κοινωνική τάξη στην οποία γεννήθηκε, αλλά και η κοινωνική τάξη από την οποία απέδρασε. Ξέρει πολύ καλά ότι δεν είναι ο κηφήνας που καλοτρώει και καλοζεί σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού. Αντίθετα νιώθει απόλυτα υπεύθυνος για την κατάντια του και ντρέπεται βαθιά γι΄αυτήν. Η μητέρα του Εντύ έχει την ψευδαίσθηση ότι φταίει εκείνη που δεν σπούδασε, που βιάστηκε να κάνει παιδιά. Κι ο πατέρας του είναι βέβαιος πως φταίει που σακατεύτηκε δουλεύοντας στο εργοστάσιο, που θα μείνει δια βίου άνεργος και που αυξάνει τις πιθανότητες να πεθάνει πρόωρα από χρόνιο αλκοολισμό. Το βιβλίο του Εντουάρ είναι η αθώωσή τους: «Οι πιθανότητες να ξεφύγετε από το σύστημα; Σχεδόν μηδενικές» μοιάζει να τους φωνάζει. Και έχει κάθε δικαίωμα να το λέει. Είναι ο μόνος από το Αλλενκούρ που πήγε στην Ecole Normale. Ο μόνος που διάβασε (μετά τα 17 του) λογοτεχνία. Ο μόνος που κατέχει τον κώδικα να μιλήσει για την τάξη του με λόγο που να καταλάβουν οι αστοί. Να  εξηγήσει αυτό που φαίνεται δυσεξήγητο: Γιατί το Αλενκούρ ψηφίζει Λεπέν; Γιατί τα λόγια της σύγχρονης αριστεράς αποτυγχάνουν να μιλήσουν στην καρδιά του; Γιατί όταν οι δημοσιογράφοι ρωτούν την κυρία Μπελγκέλ για την φτώχεια της τα αρνείται όλα; Γιατί ξεσπά ενάντια στον γιο της; «Έπρεπε να μάθουν όλοι για την φτώχεια μας;» ντρέπεται.

Ο Λουί (και αυτή είναι η δεύτερη δύναμη του βιβλίου) έχει βαρεθεί να ντρέπεται. Για την λεπτή φωνή του, για τις κοριτσίστικες κινήσεις του, για την αγάπη του για την ποπ μουσική, για την απέχθειά του για το ποδόσφαιρο. Περνά την εφηβεία του εκπαιδεύοντας τον εαυτό του στο να μοιάσει με όλους τους άλλους. Να προσποιείται πως ερωτεύεται κορίτσια. Να προσποιείται πως η φωνή του είναι μπάσα. Και -σαν τάμα!- να μην χάνει ποτέ το καθημερινό ραντεβού με τους νταήδες του σχολείου. Σαν το ξύλο και οι προσβολές τους να είναι η αυτοτιμωρία και η κάθαρση που επιβάλλει στον εαυτό του για το ασυγχώρητο αμάρτημα της διαφορετικότητας. Υποψιάζεται ότι περιπτώσεις σαν τη δική του είναι προορισμένες να πνιγούν στη λάσπη του Αλενκούρ. Μήπως στην μεγάλη πόλη υπάρχει μια ελπίδα;

Δίνει εξετάσεις για το λύκειο της Αμιένης, της μεγάλης πόλης. (Εκείνος θεωρεί πως «δίνει εξετάσεις». Ο εξεταστής θυμάται πως «ικέτευσε» για μια θέση στο λύκειο).

 Πως θα είχε εξελιχτεί αυτό το παιδί αν δεν είχε πετύχει;           

Σε συζήτηση που κάνει ο ενήλικος Λουί με τον Κέν Λόουτς στο  Aljazeera είναι ευγενικά και σταθερά επίμονος : Πόσο ελεύθερο είναι ένα γκέι αγόρι που μεγαλώνει σε ένα γκέτο εργατών; Πόσο ευτυχισμένο; Ο καπιταλισμός καταστρέφει την κοινότητα. Ναι. Μήπως, όμως απελευθερώνει το άτομο;

Ο Λουί στην μεγάλη πόλη βρίσκει τους ομοίους του. Με τον καθηγητή του, κοινωνιολόγο Didier Eribon (στον οποίο αφιερώνεται και το βιβλίο) και τον Geoffroy de Lagasnerie δημιουργούν μια δυναμική τριάδα διανοούμενων, που αλληλοϋποστηρίζονται με φανατισμό, συνδιαλέγονται, εκδίδουν τα έργα τους και ταξιδεύουν ανά τον κόσμο για διαλέξεις. Αυτοί οι δύο του δίνουν την αυτοπεποίθηση και την δύναμη να γράψει τα δύο επόμενα, εξίσου εξομολογητικά, βιβλία του: στο πρώτο  μας  μιλάει για τον βιασμό του από έναν ευκαιριακό εραστή στο διαμέρισμά του στο Παρίσι και στο δεύτερο για τη ζωή του πατέρα του.  Με την ελπίδα να δώσει κι εκείνος αυτοπεποίθηση. Και δύναμη. Ζωής.