Τα αγόρια του Νίκελ - Nina

 

Τα αγόρια του Νίκελ

Colson Whitehead

Εκδ Ίκαρος, 2020

Μετάφραση Μυρτώ Γκανά

 

Nina

Σκηνοθεσία - Σενάριο : Cynthia Mort

2016

 

Τη νύχτα βλέπω την ταινία «Nina», μια βιογραφία της Νίνα Σιμόν. Άνευρο σενάριο, ανέμπνευστη σκηνοθεσία. Το μόνο που με συγκινεί είναι οι στίχοι των τραγουδιών. Σίγουρα έχω και πιο παλιά σιγοτραγουδήσει το «it s a new dawn-it s a new day-it s a new life-and i feel good». Αλλά η ταινία με βοηθάει να διαβάσω για πρώτη φορά τους στίχους μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο. Υποψιάζομαι την ορμή τους. Κρίμα που η λεπτεπίλεπτη σικ Zoe Sandana δεν σπάει την οθόνη ως φλεγόμενη καλλιτέχνης

Η Νίνα σπουδάζει κλασική μουσική από μικρό παιδί με στόχο να γίνει δεκτή στο Πανεπιστήμιο Curtis και να γίνει η πρώτη μαύρη κλασική πιανίστρια. Στην πρώτη της δημόσια συναυλία απαιτεί οι γονείς της να καθίσουν στις πρώτες θέσεις. Θέσεις που επιτρέπονται μόνο για τους λευκούς. Η Νίνα τα κάνει όλα σωστά. Μελετά οκτώ ώρες την ημέρα. Χωρίς φίλους, χωρίς διασκέδαση. Αυτή και το πιάνο της. Είναι τόσο βέβαιη ότι θα γίνει δεκτή που η οικογένειά της μετακομίζει κοντά στο πανεπιστήμιο για να είναι μαζί της. Όμως, όταν είσαι μαύρος στην Αμερική, τίποτα δεν είναι βέβαιο. Το Curtis την απορρίπτει. «My skin is black. My hair is wooly». Η Νίνα αναγκάζεται να παίξει σε νυχτερινά κλαμπ για να κερδίσει χρήματα. Θα είναι μόνο για ένα καλοκαίρι, σκέφτεται. Αλλά η επιτυχία της είναι τέτοια που δεν σταματά να παίζει όλη της τη ζωή.

Γιατί αυτή η γυναίκα έχει τόση οργή; Αναρωτιέμαι.

Απαιτεί από το ακροατήριο να την ακούει χωρίς να μιλά. «Απαιτώ κι αξίζω την προσοχή σας» φωνάζει. Και αν κάποιος δεν υπακούσει βγάζει μαχαίρι και τον κόβει. Φταίει η διπολική διαταραχή της; Το αλκοόλ; Τα ναρκωτικά; Όχι. «Όταν παίζω χρειάζομαι απόλυτη συγκέντρωση για να δώσω το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Αν μιλάνε και δεν με προσέχουν δεν αξίζουν τη μουσική μου. Να φύγουν. Δεν πειράζει θα έρθουν άλλοι» λέει. Η χαρισματική Νίνα είναι μία μαύρη γυναίκα που σέβεται τον εαυτό της και απαιτεί να την σεβαστούν κι οι άλλοι. Ακούει τα κηρύγματα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Πείθεται ότι έχει φτάσει μια νέα εποχή. Αλλά δεν μπορεί να έρθει με την αγάπη και την αυτοθυσία για την οποία μιλάει ο Κινγκ. Αλλά με την βία για την οποία μιλάει ο γείτονάς της, Μάλκολμ Χ. «Είμαι ένας non non-violent άνθρωπος» λέει στον αιδεσιμότατο όταν συναντιούνται. «Δεν πειράζει αδελφή. Δεν χρειάζεται να είσαι τίποτα άλλο» της απαντάει εκείνος.

 

Το επόμενο πρωί διαβάζω το βιβλίο του Whitehead για τα αγόρια του Νίκελ.

Ο ήρωας, ο Έρλγουντ ζει την ίδια εποχή με την Νίνα. Ακούει κι αυτός τα λόγια του Κινγκ σε δίσκο της γιαγιάς του. Πείθεται πως η ελευθερία, το τέλος του φόβου είναι κοντά. Ζει με τη γιαγιά του στη Φλόριντα. Διαβάζει βιβλία, εφημερίδες, κόμιξ, δουλεύει και κάνει οικονομίες για το Πανεπιστήμιο. Ο καθηγητής του του δίνει την ευκαιρία να παρακολουθήσει μαθήματα στο κολέγιο.

Ο Έρλγουντ, όπως και η Νίνα, τα κάνει όλα σωστά.

Είσαι «black, gifted and young». Τι έχεις να φοβηθείς; Η ψυχή σου είναι άσπιλη. Ένας ολόκληρος κόσμος σε περιμένει, τραγουδάει η Νίνα.

Όχι αν είσαι μαύρος στην Αμερική του 60. Όχι αν είσαι μαύρος γενικά. Όχι αν είσαι εκτός του συστήματος γενικότερα.

Η Νίνα, που την έχουν κλέψει ατζέντηδες και δισκογραφικές, κυκλοφορεί με τα λεφτά της σε μια βαλίτσα. Μένει σε έναν γάμο που τρώει ξύλο. Θα μπορούσε να παίζει  Μπαχ και Σοπέν σε χώρους τέχνης και παίζει μέσα σε καπνούς τσιγάρων μέχρι τα χαράματα. Ο Έρλγουντ κάνει ότοστοπ. Βρίσκεται στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Που τον οδηγεί γραμμή στο αναμορφωτήριο του Νίκελ.

Για 260 σελίδες εύχεσαι με όλη σου την καρδιά ο Έρλγουντ να βγει γρήγορα από τη φυλακή και να γυρίσει στη γιαγιά του και το κολέγιό του τραγουδώντας

Scent of the pine

Birds flying high

you know how I feel

 «Αν τα κάνω όλα όπως πρέπει; Αν ακολουθήσω όσα λέει ο αιδεσιμότατος; Αν είμαι φιλομαθής, πειθαρχημένος; Θα βγω από εδώ και θα συνεχίσω τη ζωή μου από εκεί που την άφησα Και δεν θα σκεφτώ το Νίκελ ποτέ ξανά»

Κλαις για όλα τα αγόρια του Νίκελ. Για τον Γκριφ που δεν ξέρει να μετράει τους γύρους του μποξ και βρίσκεται στον Λευκό Πύργο. Για τον Κλέιτον που δεν αντέχει άλλη σεξουαλική κακοποίηση στην οδό των Ερωτευμένων και αποδρά. Για όλα τα μαύρα παιδιά που βρίσκονται χρόνια μετά στον Λόφο με τα Σπιρούνια, ακόμα και για εκείνα που επιβιώνουν, αλλά γίνονται διαλυμένοι άντρες, που μπαινοβγαίνουν σε φυλακές, σε γάμους, στο πετσί τους. Έχεις, όμως, την ελπίδα. Ο Έρλγουντ θα τα καταφέρει. Θα γίνει ένας θείος Φιλ, το πρώτο παιδί του ένας Πρίγκηπας του Μπελ Ερ, το δεύτερο ένας Μάικλ Τζόρνταν, το τρίτο μια Μισέλ Ομπάμα.

 

Θέλεις απαντήσεις; Ήρθε η νέα αυγή που ευαγγελιζόταν ο Κινγκ; Δεν χρειάζεται να ανοίξεις καμία εφημερίδα για να διαβάσεις για τη δολοφονία του Φλόιντ ή για το Black lives matter. Η απάντηση είναι στους στίχους της Νίνα. Που τραγουδιούνται ακόμα, που δεν λένε να ξεχαστούν, που δεν λένε να γίνουν ντεμοντέ. Που ακόμα κι ο προνομιούχος Kanye West τους νιώθει και τους συστήνει στη νέα γενιά.

Κι αν ως Έλληνας νιώθεις ότι δεν σε αφορά ο ρατσισμός της Αμερικής του Τραμπ, απλά σκέψου για τα χιλιάδες ασυνόδευτα παιδιά που κυκλοφορούν γύρω σου, τα τσιγγανάκια που ζητιανεύουν και διώχνεις από το τραπέζι σου. Πόσο ενδιαφέρεσαι για το αν θα καταλήξουν σε έναν λόφο με σπιρούνια; Πόσο ενδιαφέρομαι κι εγώ;