The two Popes

The Two Popes, 2019

Σκηνοθεσία : Fernando Ferreira Meirelles

Σενάριο : Anthony McCarten  

Θα παρακολουθούσα ποτέ μια ταινία με πρωταγωνιστές δύο άντρες ενενήντα και ογδόντα ετών αντίστοιχα να μοιράζονται τα βάσανά τους; 

Όχι. Θα μου ακουγόταν βαρετό.

 Εκτός αν ήταν το "Ο Σωφέρ της κυρίας Νταίζη"...Και πάλι δύσκολα.

Θα παρακολουθούσα μια τέτοια  ταινία με πρωταγωνιστές δύο άντρες εκπροσώπους της Εκκλησίας; Όχι και πάλι όχι. Θα μου ακουγόταν διπλά βαρετό.

Θα παρακολουθούσα μια τέτοια ταινία αν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν ο Άντονι Χόπκινς και ο Τζόναθαν Πράις;

Ίσως... αλλά όχι.

Προφανώς σαν εμένα σκέφτονται και πολλοί άλλοι. Γι΄αυτό και το Netflix, παραγωγός της ταινίας The two Popes, δεν έβγαλε την ταινία στους κινηματογράφους.

Κι όμως η ταινία στα χέρια του mad4biographies, Anthony McCarten, γίνεται μια ιστορία-που-δεν -μπορείς-να-σταματήσεις-να-βλέπεις-μέχρι-να-φτάσεις-στο-τέλος.

O Anthony McCarten, σεναριογράφος των
The theory of everything,
 The darkest hour, Bohemian Rhapsody

.

Όλα ξεκινούν όταν ο Πάπας Ιωάννης Παύλος πεθαίνει και πρέπει να αποφασιστεί ποιος θα τον διαδεχτεί. Ο Γερμανός Ράτζιγκερ φαίνεται να είναι η επικρατέστερη υποψηφιότητα. Επιφανής ακαδημαϊκός θεολόγος, έμπιστος και σύμβουλος του εκλιπόντος Πάπα, πρωταγωνιστής για δεκαετίες στα σαλόνια του Βατικανό. Κάποιες, λίγες, ψήφοι διαμαρτυρίας πηγαίνουν στον προοδευτικό Αργεντίνο Μπεργκόλιο, αλλά δεν αποτελούν σοβαρή απειλή για τον συντηρητικό υποψήφιο για τον παπικό θρόνο. Ο λευκός καπνός που βγαίνει καθησυχάζει τους ευσεβείς καθολικούς. Habemus papem : τον Ράτζιγκερ που βαπτίζεται Πάπας Βενέδικτος. 

Οκτώ χρόνια μετά την εκλογή του ο Πάπας Βενέδικτος μοιάζει να λυγίζει κάτω από το βάρος των παπικών υποχρεώσεων. Ο οικονομικός του σύμβουλος κατηγορείται για οικονομικά σκάνδαλα και ο ίδιος για συγκάλυψη παιδοφιλικών σκανδάλων. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και το γήρας.

Παρακολουθώντας τον να γευματίζει στην εξοχική του κατοικία στο Castell Gandolfo  σκέφτομαι ότι δεν θα παραιτούμουν από αυτή την γεμάτη πολυτέλεια ζωή ακόμα και αν βούιζαν κονκλάβιο, εφημερίδες και πιστοί για τα σκάνδαλά μου. Πως να εγκαταλείψεις αυτή την μαγευτική θέα στη λίμνη του ανενεργού ηφαιστείου Albano; Τις μετακινήσεις με ελικόπτερο; Τις υποκλίσεις και το δέος που τα λευκά σου άμφια προκαλούν;

Το ίδιο πρέπει να σκέφτονται και οι Πάπες όλων των εποχών γιατί εκείνοι που υπέβαλαν παραίτηση μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Κάτι ψελλίζουν για το βαρύ καθήκον που τους ανέθεσε ο Θεός και ότι ο Ιησούς δεν μπορούσε να παραιτηθεί από την Σταύρωση. Αλλά διατηρώ τις αμφιβολίες μου. 

Ο Βενέδικτος γίνεται ο πρώτος Πάπας που σκέφτεται να παραιτηθεί των καθηκόντων του. Καλεί τον Αργεντίνο Μπεργκόλιο, τον ιδεολογικό του αντίπαλο, που του ασκεί κριτική όλα αυτά τα χρόνια, να τον επισκεφτεί.

Από ένα παράδοξο της μοίρας ο Μπεργκόλιο είχε ήδη κλείσει εισιτήριο να ταξιδέψει στην Ρώμη για να τον παρακαλέσει να κάνει δεκτή την παραίτησή του.

 Άλλος ένας άνθρωπος της Εκκλησίας που κουράστηκε.

Hopkins και Pryce, Βενέδικτος και Φραγκίσκος

Οι δυο άντρες συναντιούνται με αντικρουόμενα κίνητρα. Ο Βενέδικτος θέλει να παραιτηθεί υπέρ του Μπεργκόλιο. Ο Μπεργκόλιο θέλει να παραιτηθεί γενικώς.

Οι βουλές του Κυρίου δεν είναι άγνωστες. Η ταινία δεν έχει σασπένς. Όλοι ξέρουμε ότι ο Βενέδικτος παραιτήθηκε (μια ιδιότυπη παραίτηση που συνεχίζει να κάνει χρήση όλων των προνομίων του-ενισχύοντας τις σκέψεις μου για το πόσο δύσκολα αποχωρίζεσαι ελικόπτερα και παλάτσα). Και ότι νέος Πάπας εκλέχτηκε ο Μπεργκόλιο που πήρε το όνομα Φραγκίσκος. Όλοι έχουμε ακούσει για τον λαικό, προσιτό, εναλλακτικό Πάπα. Που επιμένει να ζει σε ένα μικρό διαμερισματάκι, να βλέπει ποδόσφαιρο και να κάνει μαθήματα αργεντίνικου ταγκό και να κάθεται στη θέση του συνοδηγού για να πιάνει λίγη κουβεντίτσα με τον σωφέρ.

Το μόνο αρνητικό που ακούστηκε όλα αυτά τα χρόνια ήταν μια πρόσφατη φωτογραφία του που τον εμφανίζει να απωθεί μια πιστή. Δεν θέλει να τον αγγίζουν λένε οι κακεντρεχείς. Δεν  θέλει να του φιλούν τα χέρια οι καλοπροαίρετοι.

Αγανακτισμένος Πάπας

Αλλά ακόμα και ο λαοφιλής Φραγκίσκος έχει σκελετούς να κρύψει στην ντουλάπα του. Όχι το ότι ήταν αρραβωνιασμένος και έτοιμος να παντρευτεί ένα κορίτσι. Ούτε το ότι διασκέδαζε σε κλαμπς. Όλα αυτά ήταν πριν Το Κάλεσμα. Και ήταν τόσο καθαρό που δεν του άφησε καμία αμφιβολία για το ότι ο κόσμος της Εκκλησίας ήταν ο προορισμός του.

Περιμένοντας την απάντηση στην πρόταση γάμου που έκανε στο κορίτσι του μπήκε σε μια εκκλησία. Ο παπάς που ήταν μέσα απαίτησε να τον εξομολογήσει. "Είδα όνειρο ότι έπρεπε σήμερα να εξομολογήσω έναν άνθρωπο"είπε στον έκπληκτο Μπεργκόλιο. "Κι από το πρωί δεν μπήκε στην εκκλησία κανείς". 

Ήταν το θεικό σημάδι που χρειαζόταν για να κάνει αυτό που ήξερε : να παρατήσει τα εγκόσμια για έναν δρόμο πνευματικό.

Ο σκελετός του πατέρα Μπεργκόλιο ήταν η στάση του την περίοδο της Χούντας. Ακόμα και τώρα οι Αργεντίνοι ψιθυρίζουν γι΄αυτόν "ο συνεργάτης".

Συνεργάτης δεν ήταν. Έτσι τουλάχιστον λέει η ταινία. Βοήθησε αντιφρονούντες να διαφύγουν του δικτατορικού καθεστώτος, προστάτεψε. Αλλά σε στιγμές που έπρεπε να αντιταχθεί δυναμικά, σιώπησε. Το πλήρωσε πολύ ακριβά. Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας μετατέθηκε στην Κόρδοβα. Και δεν επέστρεψε στο Μπουένος Άιρες παρά χρόνια αργότερα.

Όλα όσα έζησε όμως τον έκαναν σώφρονα. Τον πρώτο Πάπα που μοιάζει με άνθρωπο, που σφάλλει και μετανοεί.

Ελπίζω έτσι να συνεχίζει να  μετανοεί και ο Βενέδικτος. Γιατί η απλή συγχώρεση ενός παιδόφιλου ιερέα (και όχι η ποινική του δίωξη), η μετάθεσή του σε άλλη ενορία, όπου συνεχίζει να εγκληματεί, και η συγκάλυψη τέτοιων περιστατικών από την παπική εξουσία δεν ξέρω πόσες μετάνοιες και προσευχές χρειάζονται για να φέρουν την λύτρωση.