On the basis of sex

Σκην.:Mimi Leder

Σενάριο: Daniel Stiepleman

2018

και

 RBG. Μια ζωή για τη δικαιοσύνη, 2018

Σκην. :Τζούλι Κοέν,Μπέτσι Γουεστ 

Τη μέρα που πέθανε η RBG το διαδίκτυο γέμισε με δημοσιεύματα, άρθρα, αποχαιρετιστήρια μηνύματα. Ξαφνικά έγινε απόλυτο trend το να γράψεις “Αναπαύσου εν ειρήνη RBG!”. Ποια είναι όμως η RBG; Η προφανής απάντηση «Η δεύτερη γυναίκα δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ» δεν αρκεί. Εκείνο που δεν μπορεί να αντιληφθεί ο μη Αμερικανός είναι το γιατί είναι τόσο δημοφιλής. Πώς μια νομικός κατάφερε να ενταχθεί στην pop κουλτούρα; Πώς έγινε icon; Και γιατί φέρει τον τίτλο The Notorious RBG σαν να πρόκειται για ράπερ και όχι για δικαστή;

Το ντοκυμαντέρ των Τζούλι Κοέν και Μπέτσι Γουεστ δίνει απαντήσεις.

Η Ruth ήταν ένα όμορφο κορίτσι που γεννήθηκε στο Μπρούκλυν  από Ρωσοεβραίους γονείς. Η μητέρα της αρρώστησε πολύ νέα από καρκίνο, αλλά τον πολέμησε γενναία μέχρι την αποφοίτηση της Ρουθ. «΄Ηταν σαν να κρατιόταν με δυσκολία στη ζωή μέχρι η Ρουθ να τελειώσει το σχολείο» λένε οι παλιές της συμμαθήτριες. Η Ρουθ βρέθηκε να σπουδάζει δίκαιο στο Κορνέλ. Μία από τις ελάχιστες γυναίκες. «Ήταν ιδανικά για να βγαίνεις ραντεβού. Τόση υπερπροσφορά!» λέει η 87χρονη Ρουθ. «Για έναν χρόνο έβγαινα μόνο πρώτα ραντεβού». Μέχρι που γνώρισε τον Μάρτυ, ο οποίος έσβησε κάθε ανταγωνισμό με το χιούμορ του. Ό,τι ακριβώς χρειαζόταν ένα όμορφο, αλλά πολύ σοβαρό κορίτσι σαν την Ρουθ. («Η μαμά δεν έχει ίχνος χιούμορ» λένε τα δυο παιδιά της).

 Όμως το χιούμορ δεν ήταν ο μόνος λόγος που μια γυναίκα σαν την Ρουθ διάλεξε τον Μάρτυ. Ήταν και η αυτοπεποίθησή του. Χωρίς ίχνος ανασφάλειας, δεν ένιωθε να απειλείται από την εξυπνάδα της, ούτε από την ακαδημαϊκή της επιτυχία. Πάντα πρώτη στο έτος της και συντάκτης του Harvard Law Review! Μιας από τις πιο έγκριτες νομικές επιθεωρήσεις παγκόσμια! Και αυτό ενώ είχε προλάβει να αποκτήσει δύο παιδιά. Και ενώ ο Μάρτυ είχε αρρωστήσει με καρκίνο και η Ρουθ είχε αναλάβει να τον φροντίζει και να τον βοηθάει να συνεχίζει τις σπουδές του. Παρακολουθώντας τις παραδόσεις των μαθημάτων του και γράφοντας τις εργασίες του.

Ρουθ! Ποιος μπορεί να σταθεί δίπλα σου χωρίς να νιώθει ανεπαρκής;

Όχι ο Μάρτυ Γκίνσμπεργκ. Κορυφαίος δικηγόρος φορολογικού δικαίου της Νέας Υόρκης καμαρώνει για εκείνη. Μια κομψή Sarah Jessica Parker με σαφή αίσθηση της μόδας και του στιλ, αλλά ταυτόχρονα και ένα κοφτερό μυαλό και με μια ανεξάντλητη διάθεση για μάθηση, εμβάθυνση, μελέτη. Ικανότητες που η Αμερική του 60 δεν είναι καθόλου έτοιμη να αξιοποιήσει . Όλες οι προσπάθειες που κάνει για να βρει δουλειά ως δικηγόρος αποτυγχάνουν. Η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι, κοντά στα παιδιά της και όχι σε αίθουσες δικαστηρίου. Η Ρουθ συμβιβάζεται με μια θέση καθηγήτριας στο Rutgers. Το μάθημά της; Διατάξεις που παραβιάζουν την συνταγματική αρχή της ισότητας.

Λίγα χρόνια αργότερα η εμπειρία αυτή θα αποδειχτεί πολύ χρήσιμη όταν θα αναλάβει με τον Μάρτυ μια υπόθεση φορολογικού δικαίου που έμελλε να αλλάξει την εικόνα όλου του αμερικάνικου δικαίου και, σίγουρα, και της αμερικάνικης κοινωνίας. Ένας ανύπαντρος, άνεργος άντρας, που έχει αναλάβει την φροντίδα της υπερήλικης μητέρας του, δεν τυγχάνει της φορολογικής απαλλαγής που θα δικαιούτο μια γυναίκα στην ίδια θέση με τη δική του. Ο Μάρτυ αναλαμβάνει το κομμάτι του φορολογικού δικαίου. Η Ρουθ ξεκινά μια σταυροφορία για να κηρυχθεί η διάταξη αντισυνταγματική ως αντιβαίνουσα στην συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας των φύλων. Οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος της. Δεν υπάρχει αντίστοιχη νομολογία. Πρέπει να την δημιουργήσει κόντρα στην συντηρητική αμερικάνικη κοινωνία (μέρος της οποίας είναι και το σώμα των δικαστών) που δεν θέλει να αλλάξει το status quo. «Γιατί οι γυναίκες μας να βγουν από τις κουζίνες τους;» μοιάζουν να λένε. Η Ρουθ τους κάνει να δουν την αλλαγή που έχει επέλθει στην κοινωνία και την υποχρέωση της νομοθεσίας να ακολουθήσει τις επιταγές της. «Οι κουζίνες είναι υπέροχες. Οι γυναίκες σας μπορεί να είναι τρισευτυχισμένες μέσα σε αυτές. Τι θα γίνει, όμως, αν οι κόρες σας θελήσουν να αναζητήσουν την ευτυχία έξω από αυτές; Δεν πρέπει να έχουν την πολυτέλεια της επιλογής;»

Η φήμη της Ρουθ γιγαντώνεται. Αρχίζει να αναλαμβάνει και να κερδίζει πλήθος ανάλογων υποθέσεων. Και να χτίζει, υπόθεση την υπόθεση, μια πιο δίκαιη νομοθεσία, έναν πιο δίκαιο κόσμο.

Η ταινία της  Leder τελειώνει μετά από αυτή την πρώτη επιτυχία. Το ντοκυμαντέρ την ακολουθεί μέχρι λίγο πριν τον θανατό της. Να γίνεται πρώτα εφέτης, μετά μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου. «Ο Μάρτυ εξάντλησε την επιρροή του σε όλους τους φίλους και γνωστούς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εκλογή της» λέει. Η ίδια ήταν πολύ σεμνή για να τηλεφωνήσει και να παρακαλέσει τον οποιονδήποτε. Χρειαζόταν; Ο Μπιλ Κλίντον δήλωσε ότι “η Ρουθ Μπάντερ Γκίνσμπεργκ με εντυπωσίασε. Ήταν η καλύτερη. Και μην πιστέψετε ότι δεν είχε σκληρό ανταγωνισμό. Οι συνυποψήφιοί της ήταν εξαιρετικοί».

Με την είσοδό της στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας της εισάγει τρία πράγματα :το πρώτο είναι προοδευτισμό. Ακόμα και με τις απόψεις μειοψηφίας που εκθέτει δίνει φωνή στις ανάγκες αλλαγής που της χαρίζουν τον τίτλο «Notorious». Το δεύτερο είναι στιλ. Η μαύρη τήβεννος αρχίζει για πρώτη φορά να συνοδεύεται από λευκό δαντελένιο γιακά. Το τρίτο είναι ήθος. Καλύτερός της φίλος γίνεται ο εκπρόσωπος του συντηρητισμού στο Ανώτατο Δικαστήριο, Αντονίν Σκάλια. Διαφωνούν λυσσαλέα για νόμους και διατάξεις. Αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να πηγαίνουν μαζί στην αγαπημένη τους όπερα. Ή ακόμα και να πρωταγωνιστούν σε μία όπερα που γράφτηκε με ήρωες τους ίδιους. «Πως μπορείτε και είστε φίλη του;» την ρωτούν οι δημοσιογράφοι. «Γιατί όχι;» απαντά εκείνη. «Υπάρχουν πολύ καλοί άνθρωποι που έχουν πολύ κακές αντιλήψεις». Και μετά χαμογελάει, κοιτάει ευγενικά μέσα από τα θολωμένα της γυαλιά και συνεχίζει να μετράει τα πους απς που της έχει αναθέσει ο personal trainer της.